پانچاسیلا ستون ایدئولوژیک کشور اندونزی است. این اسم از دو کلمه سانسکریت تشکیل شده است: pañca به معنای پنج و śīla به معنای اصل یا اساس است. پانچاسیلا فرمول و راهنمایی زندگی ملی و کشوری برای همه مردم اندونزی است.

پنج ایدئولوژی اصلی که پانچاسیلا را تشکیل می دهد عبارتند از:

۱. یگانگی خدا،

۲. انسانیت عادلانه و متمدن،

۳. وحدت اندونزی،

۴. دموکراسی به رهبری حکمت در مشورت / نمایندگی، و

۵. عدالت اجتماعی برای همه مردم اندونزی

و این در بند ۴ مقدمه قانون اساسی ۱۹۴۵ ذکر شده است.

اگرچه تغییری در محتوا و ترتیب پنج اصل پانچاسیلا اتفاق افتاد که در چند مرحله در طی فرمول آن در سال ۱۹۴۵ صورت گرفت، اما ۱ ژوئن به عنوان روز تولد پانچاسیلا جشن گرفته شد.

تاریخچه تدوین و تولد پانچاسیلا

تصویر: اولین سخنرانی سوکرنو در مورد پانچاسیلا در اول ژوئن ۱۹۴۵

در ۱ مارس ۱۹۴۵، آژانس آماده سازی استقلال اندونزی به ریاست رادجیمن تشکیل شد. در سخنرانی آغازین خود، دکتر رادجیمن، سؤالاتی را به اعضای جلسه پرسید، "مبنای کشور اندونزی که ما تشکیل خواهیم داد چیست؟

در تلاش برای شکل دادن پانچاسیلا به عنوان اساس رسمی دولت، پیشنهادات شخصی در آژانس آماده سازی استقلال اندونزی مطرح شد که عبارت بودند از:

· پنج اصل (Lima Dasar) محمد یمین که در ۲۹ مه ۱۹۴۵ سخنرانی کرد. یمین پنج اصل را به شرح زیر عنوان کرد: ملیتی، انسانیت، الوهیت، مردمی بودن، و رفاه مردم. وی اظهار داشت که پنج اصل تدوین شده ریشه در تاریخ، تمدن، دین و زندگی دولتداری دارد که مدت ها در اندونزی توسعه یافته بود. محمد حتّی در خاطرات خود به سخنان یمین شک کرد.

· پنچا سیلا (Panca Sila) توسط سوکرنو که در اول ژوئن ۱۹۴۵ در سخنرانی خودجوش خود به عنوان "تولد پانچاسیلا" مشهور شد، بیان شد. سوکرنو اصول را به شرح زیر بیان کرد: ملیت یا ملی گرایی اندونزی، انسانیت یا بین المللی گرایی، اجماع یا دموکراسی، رفاه اجتماعی، الوهیت فرهنگی. اسم پانچاسیلا توسط سوکرنو در سخنرانی خود در تاریخ ۱ ژوئن گفته شد، وی گفت:

اکنون اصول زیادی وجود دارد: ملیت، بین المللی گرایی، اجماع، رفاه و الوهیت، این پنج تایی است. نام او پنچا دارما نیست، اما این را با راهنمای یکی از دوستان زبان شناس پانچاسیلا می نامیم. سیلا به معنای اصل یا اساس است و بر همین پنج اصل است که ما کشور اندونزی را تأسیس می کنیم، پایدار و ابدی باد.

قبل از پایان جلسه اول، کمیته کوچکی تشکیل شد که این وظایف را دارند:

· براساس سخنرانی سوکرنو در اول ژوئن ۱۹۴۵، پانچاسیلا را به عنوان اساس کشور مجدداً فرمول می کنند.

· این سند را به عنوان یک متن برای اعلام یک اندونزی مستقل، قرار می دهند.

از میان کمیته کوچک ۹ نفر، معروف به کمیته ۹ گانه، برای انجام این کار انتخاب شدند. برنامه آنها در ۲۲ ژوئن ۱۹۴۵ تصویب شد که بعداً منشور جاکارتا نام داشت.

پس از پذیرش فرمول پانچاسیلا به عنوان اساس دولت، برخی از سندها عبارت بودند از:

· فرمول اول: منشور جاکارتا - ۲۲ ژوئن ۱۹۴۵

· فرمول دوم: مقدمه قانون اساسی ۱۹۴۵ - ۱۸ آگوست ۱۹۴۵

· فرمول سوم: مقدمه قانون اساسی جمهوری اندونزی - ۲۷ دسامبر ۱۹۴۹

· فرمول چهارم: مقدمه قانون اساسی موقت - ۱۵ آگوست ۱۹۵۰

· فرمول پنجم: فرمول اول روح فرمول دوم را دارد و یک سری وحدت با قانون اساسی است (رجوع به حکم ریاست جمهوری ۵ جولای ۱۹۵۹).

رئیس جمهور جوکو ویدودو در اول ژوئن ۲۰۱۶ حکم ریاست جمهوری شماره ۲۴ سال ۲۰۱۶ در مورد تولد پانچاسیلا و همچنین تأسیس آن را به عنوان تعطیل ملی که از سال ۲۰۱۷ شروع به کار کرد، امضا کرد.

روز تقدیس یا مقدس پانچاسیلا

در ۳۰ سپتامبر ۱۹۶۵، حادثه ای به نام جنبش ۳۰ سپتامبر (G۳۰S) رخ داد. این حادثه به خودی خود هنوز هم در میان دانشگاهیان مورد بحث است و اینکه عوامل آن چه کسانی بودند و چه انگیزهای ناشی از آن وجود داشت. با این حال، مقامات نظامی و بزرگترین گروه های مذهبی در آن زمان این گزارش را منتشر کردند که این واقعه تلاش حزب کمونیست اندونزی برای تغییر عنصر پانچاسیلا به یک ایدئولوژی کمونیستی بود تا حزب کمونیست اندونزی منحل شود و قتل عام در سال ۱۹۶۵-۱۹۶۶ توجیه گردد.

در آن روز، شش ژنرال و یک کاپیتان و چند نفر دیگر توسط عناصری که از سوی دولت به عنوان تلاش برای کودتا توصیف شد، کشته شدند. آشفتگی ناشی از خود G۳۰S سرانجام با موفقیت توسط مقامات نظامی اندونزی خاموش شد. سپس دولت دوره جدید ()، ۳۰ سپتامبر را به عنوان بزرگداشت روز جنبش ۳۰ سپتامبر G۳۰S و ۱ اکتبر را به عنوان روز تقدیس یا مقدس پانچاسیلا تعیین کرد.

کارکرد و جایگاه پانچاسیلا

برخی از کارکردها و جایگاه پانچاسیلا  برای کشور یکپارچه جمهوری اندونزی بدین شرح شرح است:

۱. پانچاسیلا  به عنوان روح ملت اندونزی

۲. پانچاسیلا  به عنوان شخصیت ملت اندونزی

۳. پانچاسیلا  به عنوان بینش زندگی مردم اندونزی

۴. پانچاسیلا به عنوان اساس کشور اندونزی

۵. پانچاسیلا  به عنوان منبع تمام منابع قانونی جمهوری اندونزی

۶. پانچاسیلا  به عنوان توافق نجیب مردم اندونزی هنگام تأسیس کشور

۷. پانچاسیلا  به عنوان آرمانها و اهداف ملت اندونزی

اصل و محتوای پانچاسیلا (بر اساس مصوبه مجلس شماره ۲ سال ۱۹۷۸)

۱. وحدانیت خدای متعال

· ایمان و تقوا نسبت به وحدانیت پروردگار متعال مطابق با ادیان و اعتقادات مربوطه خود بر اساس انسانیت منصفانه و متمدن

· احترام متقابل و همکاری بین پیروان ادیان و اعتقادات مختلف به گونه ای که هماهنگی ایجاد شود

· احترام متقابل به آزادی انجام عبادت مطابق با دین و عقاید خود

· دین و عقیده را به دیگران تحمیل نکردن.

۲. بشریت عادلانه و متمدن

· اعتراف به برابری حقوق برابر و تعهدات بین انسان ها

· عشق و محبت با یکدیگر

· توسعه حس و نگرش تحمل

· عدم تبعیض نسبت به دیگران

· احترام به ارزش انسانیت

· عشق ورزی به انجام فعالیتهای بشردوستانه

· جرات دفاع از حقیقت و عدالت داشتن

· ملت اندونزی خود را جزئی از کل بشریت می دانند، لذا، این نگرش احترام متقابل و همکاری با سایر ملل ایجاد و توسعه گردد.

۳. وحدت اندونزی

· قرار دادن وحدت، یکپارچگی، منافع و امنیت ملت و دولت بالاتر از منافع شخصی یا گروهی

· مایل به فداکاری به نفع ملت و دولت

· عشق به میهن و ملت

· افتخار به عنوان ملت و میهن اندونزی

· ترویج اتحاد برای وحدت و یکپارچگی ملت با وحدت در تنوع

۴. مردم سالاری به رهبری خرد حکیمانه در مشورد و نمایندگی

· اولویت دادن به منافع دولت و جامعه

· عدم تحمیل اراده به دیگران

· اولویت دادن به مشورت در تصمیم گیری برای منافع مشترک

· مشورت برای رسیدن به توافق با روحیه خانوادگی

· با حسن نیت و احساس مسئولیت در پذیرش و انجام نتایج مشورت

· انجام مشورت با عقل سلیم و مطابق با وجدان پاک

· تصمیمات گرفته شده باید در برابر خداوند متعال پاسخگو باشد و از عزت و کرامت انسانی و همچنین ارزشهای حقیقت و عدالت حمایت کند.

۵. عدالت اجتماعی برای همه مردم اندونزی

· گسترش اعمال نیکو و شریف که منعکس کننده موضع و فضای خانوادگی باشد

· اتخاذ موضع گیری منصفانه

· حفظ تعادل بین حقوق و تعهدات

· احترام به حقوق دیگران

· دوست داشتن به کمک به دیگران

· دوری از ظلم و ستم به دیگران

· دوری از اتلاف و هدر دادن

· دوری از سبک زندگی مجلل

· انجام ندادن کارهایی که به منافع عمومی آسیب می رساند

· علاقه به سخت کاری

· قدردانی از کارهای دیگران

· تلاش مشترک جهت تحقق پیشرفتی عادلانه و عدالت اجتماعی.

براساس مصوبه مجلس شماره ۱ سال ۲۰۰۳

اصل اول: ستاره

 

۱. مردم اندونزی ایمان و تقوای خود را نسبت به خداوند متعال اعلام می کنند.

۲. مردم اندونزی مطابق با ادیان و اعتقادات خود بر اساس یک انسانیت منصفانه و متمدن، به وحدانیت خداوند متعال ایمان دارند.

۳. ایجاد و گسترش حس احترام متقابل و همکاری بین پیروان ادیان با عقاید مختلف نسبت به خداوند متعال.

۴. تقویت هماهنگی در زندگی در بین پیروان ادیان و اعتقادات به خداوند متعال.

۵. دین و اعتقاد به خداوند متعال موضوعی است که به روابط شخصی انسانها با خداوند متعال مربوط می شود.

۶. گسترش حس احترام متقابل به آزادی در انجام عبادت مطابق با ادیان و عقاید مربوطه خود.

۷. عدم تحمیل دین و اعتقاد خود به خداوند متعال بر دیگران.

اصل دوم: زنجیر

۱. اعتراف و معاشرت با انسانها مطابق شأن و منزلت خود به عنوان مخلوقات خداوند متعال.

۲. اعتراف به برابری شأن و منزلت، برابری حقوق و تعهدات اساسی انسانی همه انسانها، بدون تبعیض قومیت، نژاد، دین، عقاید، جنسیت، موقعیت اجتماعی، رنگ پوست و غیره.

۳. ایجاد و توسعه نگرش عشق متقابل به همنوعان خود.

۴. ایجاد و توسعه تحمل و مدارای متقابل.

۵. ایجاد و توسعه نگرش عدم ستم و ظلم نسبت به دیگران.

۶. بالا بردن ارزشهای انسانی.

۷. عشق به انجام فعالیت های بشردوستانه.

۸. جرات دفاع از حقیقت و عدالت داشتن.

۹. مردم اندونزی خود را جزئی از تمام بشریت می دانند.

۱۰. ایجاد و توسعه حس احترام متقابل و همکاری با سایر ملل.

اصل سوم: درخت بنیان

۱. قادر به قرار دادن وحدت، یکپارچگی، منافع و امنیت ملت و دولت به عنوان یک منافع مشترک بالاتر از منافع شخصی و گروهی.

۲. قادر و مایل به فداکاری برای منافع کشور و ملت در صورت لزوم.

۳. ایجاد و توسعه عشق به وطن و ملت.

۴. ایجاد و توسعه احساس غرور ملی اندونزی.

۵. حفظ نظم جهانی مبتنی بر استقلال، صلح ابدی و عدالت اجتماعی.

۶. توسعه وحدت اندونزی بر اساس وحدت در تنوع.

۷. ارتقاء معاشرت برای وحدت و یکپارچگی ملت.

اصل چهارم: سر گاو نر

۱. به عنوان شهروندان و جامعه، هر فرد اندونزیایی دارای موقعیت، حقوق و تعهدات یکسانی است.

۲. عدم تحمیل اراده به دیگران.

۳. اولویت دادن به مشورت در تصمیم گیری ها برای منافع مشترک.

۴. مشورت برای رسیدن به توافق و اجماع تحت تأثیر روحیه خانوادگی باشد.

۵. احترام به هر تصمیمی که در نتیجه مشورت به آن رسیده است.

۶. حسن نیت و احساس مسئولیت در پذیرش و اجرای نتایج مشورت.

۷. در مشورت، منافع مشترک بالاتر از منافع شخصی و گروهی است.

۸. انجام مشورت با عقل سلیم و مطابق با وجدان نجیب.

۹. تصمیمات اتخاذ شده باید در برابر خداوند متعال پاسخگوی اخلاقی داشته باشند، و از عزت جایگاه انسانی حمایت شود، اولویت قرار دادن ارزش های حقیقت و عدالت به نفع وحدت و اتحاد برای منافع مشترک.

۱۰. اعتماد به نمایندگانی مورد اطمینان جهت انجام مشورت.

اصل پنجم: برنج و پنبه

۱. توسعه کارها و رفتارهای نجیب که نشان دهنده نگرش و جو خانوادگی و همکاری متقابل است.

۲. ایجاد و توسعه نگرش منصفانه نسبت به دیگران.

۳. حفظ تعادل بین حقوق و تعهدات.

۴. احترام به حقوق دیگران.

۵. دوست داشتن به کمک به دیگران تا بتوانند روی خودشان بایستند.

۶. عدم استفاده از حقوق مالکیت خود جهت تلاش های اخاذی دیگران.

۷. عدم استفاده از حقوق مالکیت خود برای اسراف شیوه زندگی لوکس.

۸. عدم استفاده از حقوق مالکیت خود برای تضاد یا آسیب رساندن به منافع عمومی.

۹. علاقه به سخت کاری.

۱۰. دوست داشتن به قدردانی از کارهای مفید دیگران برای پیشرفت و شکوفایی مشترک.

۱۱. دوست داشتن به انجام فعالیت ها برای تحقق پیشرفت عادلانه و عدالت اجتماعی.

منبع: جمع آوری از منابع مختلف توسط رایزنی فرهنگی ج.ا.ایران در اندونزی